به تازگی با واژه Gamification آشنا شده‌ام و به دلیل جذابیتی که برایم داشت سعی کردم تا اطلاعات بیشتری در موردش کسب کنم. علیرضا مجیدی در وبلاگش واژه فارسی بازی‌وار‌سازی را برای Gamification انتخاب کرد اما به نظر من شاید بازی‌نمایی معادل بهتری برای آن باشد. در این مقاله به صورت کوتاه در مورد بازی‌نمایی توضیح خواهم داد و پیشنهاد میکنم برای اطلاعات بیشتر در این زمینه تحقیق کنید.
بازی‌نمایی استفاده از عناصر و تکنیک‌های موجود در بازی در دنیای واقعی و بستری غیر از بازی است.
در محیط بازی ما با امتیازها، نشان‌های تشویقی، رتبه‌ها, ماموریت‌ها و… سر و کار داریم. حالا فرض کنید که همین عناصر در زندگی واقعی پیاده سازی شوند. وقتی کتابی را شروع می‌کنید و آن را به پایان می‌رسانید چند امتیاز به شما داده شود. وقتی مسواک می‌زنید و یا خانه را تمیز می‌کنید امتیاز دریافت کنید. وقتی به جای ماشین شخصی با اتوبوس به محل کار می‌روید امتیاز و نشان دریافت کنید و به همین ترتیب برای همه کارهای مفید خود، امتیاز و نشان‌های تشویقی بگیرید. شاید خیلی هیجان انگیز به نظر برسد. در واقع شما سعی می‌کنید برای گرفتن امتیاز و رتبه بالاتر، کارهای مفید بیشتری انجام دهید و حتی کارهای اجباری برایتان جذاب می‌شوند چون در ازای انجامشان پاداش می‌گیرید.
تا اینجا با معنی و مفهوم کلی بازی‌نمایی آشنا شدید. اکنون بررسی می‌کنیم که بازی‌نمایی می‌تواند چه تاثیراتی در طراحی وب و اپلیکیشن‌های موبایل داشته باشد.
بازی‌های خوب همیشه اعتیادآور بوده‌اند، به طوری که برای کنار گذاشتن بازی ساده‌ای مثل FlappyBird که روی گوشی خود نصب کرده‌اید مجبورید تا حد زیادی تلاش کنید! چه چیزی باعث می‌شود این بازی‌ها تا این حد اعتیادآور باشند؟ یکی از دلایل آن می‌تواند کسب امتیاز بیشتر و به دست آوردن رتبه بالاتر در میان بازیکنان دیگر و دوستانتان باشد! آنقدر ادامه می‌دهید تا به امتیازی برسید که بتوانید تنها به مدت چند ساعت یا چند روز بیخیال بازی کردن بشوید!
در طراحی وب و اپلیکیشن هم میتوان با استفاده از بازی‌نمایی، تجربه کاربری (UX) بهتری برای کاربر ایجاد کرد تا انگیزه لازم برای کار کردن و ادامه استفاده از محصولتان را داشته باشد. بنابراین بازی‌نمایی می‌تواند به عنوان یک ویژگی جزئی از تجربه کاربری (UX) باشد. هر محصول تجربه‌ای را به کاربر می‌دهد که می‌تواند خوب یا بد باشد، ممکن است محصولی که نیاز به بازی‌نمایی ندارد و یا بازی‌نمایی در آن اجرا نشده است تجربه بهتری نسبت به محصولی که بازی‌نمایی در آن پیاده‌سازی شده است به کاربر ارائه دهد. پس نوع محصول و نحوه اجرای آن هم در موفقیتش تاثیر دارد. البته بدیهی است که خواست کاربر به استفاده از یک محصول، بسیار حائز اهمیت است. یعنی اگر محصولی همراه با بهترین تجربه کاربری ارائه دهید، باز هم ممکن است توانایی جذب درصد بالایی از خاطبانتان را نداشته باشید.
کمپانی‌های زیادی از بازی‌نمایی در محصولاتشان استفاده می‌کنند که از معروف‌ترینشان میتوان به نام‌های زیر اشاره کرد:
-
Microsoft
-
Nike
-
CodeAcademy
-
Samsung
-
Foursquare
-
Stack Overflow
-
Dell
-
eBay
-
Siemens
-
Yelp
یکی از نمونه‌های موفق، اپلیکیشن Nike+ است که با استفاده از عناصر مختلفی مثل دادن مدال و امتیاز، کاربر را تشویق به بیشتر دویدن می‌کند تا در میان رقبا و دوستانش رتبه‌ی بالاتری کسب کند. شما پشت کامپیوتر قرار نمی‌گیرید تا یک بازی دو انجام دهید، بلکه به صورت واقعی می‌دوید و با حس رقابت سعی می‌کنید تا دونده‌ی بهتر و فعال‌تری شوید. بنابراین کاربر به این شکل تشویق می‌شود تا بیشتر از محصولات و اپلیکیشن Nike استفاده کند.
از نمونه‌های موفق دیگر میتوان به اپلیکیشن Foursquare اشاره کرد که با دادن نشان‌های مختلف کاربر را تشویق می‌کند تا کاری مثل Check in کردن را انجام دهد و همچنین سعی کند با رفتن و Check in کردن در مکان‌های مختلف در میان دوستانش، به رتبه و لیست مکان‌های بلند بالاتری دست پیدا کند!
از وب‌سایت‌های موفق میتوان به Stackoverflow اشاره کرد که کاربران در آن تلاش می‌کنند تا با پاسخ دادن به سوالات و فعالیت بیشتر، اعداد و ارقام موجود در پروفایلشان را بالاتر ببرند و تعداد بیشتری از نشان‌های تشویقی را کسب کنند.
همچنین در توییتر هم میان کاربران برای بالا بردن اعداد بالای پروفایلشان رقابت وجود دارد. کاربران سعی می‌کنند تا با بیشتر توئیت کردن و به دست آوردن دنبال‌کنندگان بیشتر با بقیه رقابت کنند و اعتبار بیشتری را به دست بیاورند.
این حس رقابت و جنب و جوش، حاصل بازی‌نمایی و تجربه کاربری خوبی است که در محصولات بالا پیاده سازی شده است. برای ایجاد محصولی موفق و پر استفاده ، بازی‌نمایی می‌تواند یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار باشد. امیدوارم در مورد آن بیشتر مطالعه کنید.
در پایان از سیامک آذین‌فر عزیز که به من در ترجمه منابع و ویرایش این مقاله کمک کرد تشکر میکنم.
موفق باشید.